این نشان می‌دهد که این جنس بازارها ذائقه‌ای است و زندگی حباب‌وار دارد. مثل حباب راحت شکل می‌گیرد، بزرگ می‌شود و همان‌قدر راحت می‌ترکد. عکس سلفی هم از این ذائقه‌محوری مستثنا نیست؛ از دید من یک تب است و ماندگار نخواهد بود. چرا که یک بازار اقتصادی را به طرف خود می‌کشد، مثل وسایلی که برای سلفی گرفتن به فروش می‌روند که ساخت چین و آمریکا و کشورهای مختلف است. طبیعی است که همراه این تب و ذائقه همه‌گیر، صنعت هم وارد شود و بازارهای متعددی به‌وجود آید ولی این، دلیلی بر ماندگاری این پدیده نیست. چراکه شبکه‌های اجتماعی مثل اتاق‌های شیشه‌ای شده که فروشنده‌ها و بازاریاب‌ها را به دور خود جمع می‌کند.
- عکس سلفی یک تب است مانند تب‌های دیگر که در فضاهای اجتماعی شکل می‌گیرد. مثلا در حال حاضر شما کمتر خاطره‌نویسی و وبلاگ‌نویسی می‌بینید. ما گورستان انبوهی از وبلاگ‌های مرده داریم، شما مطمئن باشید روزی خواهد آمد که گورستانی از اکانت‌های بلااستفاده اینستاگرام خواهیم داشت. شما اینها را تجربه می‌کنید و یکی از نمودهای این تجربه از بین رفتن تب عکس سلفی است.
- محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی هرکدام بر اساس یک ایده است؛ شما در توییتر به طرف نوشتن متن‌های کوتاه و جملات قصار کشیده می‌شوید و از کاراکترهای محدودی فراتر نمی‌رود. در اینستاگرام بحث تصویر است و شما از طریق عکس حرف می‌زنید. اما می‌بینید به غلط در اینستاگرام کپشن‌های طولانی می‌نویسند یا از ده‌ها هشتگ استفاده می‌کنند؛ مثلا یک عکس از لیوان گرفته‌اند و هشتگ ساخته‌اند به عنوان شبکه آبیاری! خب معلوم است که بیننده دیگر سراغ این فرد نمی‌آید.
- سلفی اصلی، سلفی اسکار بود. یکسری سلبریتی دورهم جمع شدند و یکی از آنها آن عکس را ثبت کرد. آن اولین سلفی بود که ماندگار شد. به نظرم اگر عکس سلفی در این فضا موفق می‌شود به یک دلیل خاص است. ما همیشه یک فرد را از نگاه دوربینش دیده‌ایم و حالا دوست داریم خودش را ببینیم. آن تمبر کوچک اکانت، جوابگوی ما نیست. یعنی یک روز وقتی از آن فضا بیرون می‌آیید و حریم خصوصی‌تان را برای دیگران آشکار می‌کنید، برای یک بار جذاب است. اما وقتی با هویت واقعی در شبکه‌های مجازی اکانت دارید عکس سلفی چیز جذابی نیست.
- شاید اسم و اصطلاح سلفی که نو بود هم در فراگیر شدنش تاثیر گذاشت. مثلا اگر نامش سلف‌پرتره بود (چون از قبل یک صبغه‌ای و سبکی در عکاسی داشت) همه‌گیر نمی‌شد. آن نفر اولی که از خودش عکاسی کرد، شاید هیچ وقت فکر نمی‌کرد به یک اتفاق فراگیر تبدیل شود. اما اگر شما فکر کنید سلفی یک روند پایدار است، اصلا این‌طور نیست و مثل هزار هزار اتفاق دیگر تبش سرد می‌شود.
- زمانی در گوگل، گذاشتن آواتار مد شد و خیلی سر وصدا کرد، اما الان از آن خبری نیست و هیچ کس یادش نیست نام آن نرم‌افزار آواتارساز چه بود؟ سلفی هم مثل همان است. برای بعضی از پدیده‌ها، فراگیری الزاما به معنای پایداری نیست. مانند زندگی یک حباب است.
*دکتر یونس شکرخواه از استادان بنام علوم ارتباطات است و بخصوص در حوزه روزنامه‌نگاری آنلاین ید طولایی دارد، دکتر هم اینک در کنار همه فعالیت‌های علمی و تخصصی‌اش، سردبیر همشهری آنلاین هم هست
- همشهری جوان - شماره ۴۵۵ - ۲۷ اردیبهشت ۹۳
نظر شما